W sobotę (28 maja) odbyły się uroczystości z okazji 50 rocznicy „Wydarzeń Brzeskich”, które przygotowane zostały przez Starostwo Powiatowe w Brzegu i Urząd Miasta Brzegu przy wsparciu Muzeum Piastów Śląskich i 1. Brzeskiego Pułku Saperów. Oprócz gospodarzy – starosty Macieja Stefańskiego i burmistrza Jerzego Wrębiaka – obecni byli na nich parlamentarzyści, Wojewoda Opolski Adrian Czubak, reprezentant Marszałka Województwa Opolskiego Andrzeja Buły oraz radni wojewódzcy, powiatowi i gminni. Duchowieństwo reprezentowali m.in. Arcybiskup, Metropolita Wrocławski Józef Kupny, ksiądz proboszcz Bolesław Robaczek i świadek Wydarzeń Brzeskich ksiądz Kazimierz Nawrotek. Nie zabrakło również reprezentantów służb mundurowych oraz pocztów sztandarowych organizacji kombatanckich i społecznych.

Uroczystości, objęte honorowym patronatem przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę, rozpoczęły się od uroczystej mszy świętej w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Po jej zakończeniu, pod tablicą upamiętniającą księdza Makarskiego, złożone zostały wiązanki kwiatów. Kolejne punkty uroczystości odbywały się już na pl. Zamkowym. Wojewoda, starosta i burmistrz wręczyli tam pamiątkowe medale świadkom Wydarzeń Brzeskich, którzy nie kryli wzruszenia z faktu, że po wielu latach przypomniana została ich bohaterska postawa. Następnie odsłonięta została tablica upamiętniająca wydarzenia, które rozegrały się w Brzegu 26 maja 1966 roku.

Licznie zgromadzona publiczność miała również okazję zobaczyć występ Orkiestry Reprezentacyjnej Wojsk Lądowych z Wrocławia oraz rekonstrukcję Wydarzeń Brzeskich przygotowaną przez Starostwo Powiatowe w Brzegu, grupę rekonstrukcyjną z Poznania i młodzież z II Liceum Ogólnokształcącego z Brzegu.

Po uroczystościach wielu mieszkańców miasta udało się na dziedziniec Zamku Piastów Śląskich, gdzie przygotowany został dla nich poczęstunek.

W siedem lat przed Wydarzeniami Brzeskimi dokonano zmiany prawa. Według nowych przepisów wszystkie nieruchomości kościelne uznane zostały za własność państwa. Dalsze postanowienia władzy – takie jak nakaz rejestrowania punktów katechetycznych czy podatek kawalerski – sprawiły, że kościół i sami księża zmuszeni byli do płacenia na rzecz państwa ogromnych sum.

Ksiądz Kazimierz Makarski w zdecydowany sposób przeciwstawił się tym postanowieniom, mającym na celu osłabienie polskiego kościoła katolickiego. Ówczesne władze ze wszystkich sił starały się wymóc na nim posłuszeństwo i zaakceptowanie nowych, kuriozalnych praw, ale ten pozostał nieugięty. Skutkowało to nakładaniem kolejnych kar finansowych, konsekwentnie przez księdza Makarskiego ignorowanych.

Doprowadziło to do tego, że wszyscy mieszkańcy wikarówki znajdującej się w Brzegu przy Placu Zamkowym otrzymali nakaz opuszczenia zajmowanych pomieszczeń, a w niespełna miesiąc później wręczono im zarządzenie egzekucyjne. W celach propagandowych, obawiając się buntu brzeskiego społeczeństwa, władza postanowiła uzasadnić akcję potrzebą zorganizowania w miejsce wikarówki ośrodka zdrowia. Brzeżanie nie dali się jednak zwieść i murem stanęli w obronie księży.

Wydarzenia Brzeskie były najostrzejszą konfrontacją komunistycznego reżimu z brzeskim społeczeństwem. Kulminacja wydarzeń przypadła na dzień 26 maja 1966 roku, gdy nad ranem, na dźwięk kościelnych dzwonów, w ciągu jednej godziny na pl. Zamkowy przybyło blisko dwa tysiące osób, aby bronić wikarówki, w której mieściła się salka katechetyczna i pokoje księży. Ówczesna władza mając świadomość, że planowana eksmisja księży napotka na opór społeczny, sprowadziła oddziały ZOMO z Opola, Wrocławia i Katowic, aby te brutalnie spacyfikowały zgromadzonych na placu brzeżan. Gdy petarda z gazem trafiła w wózek z małym dzieckiem na placu rozpętało się piekło. Starcia pomiędzy oddziałami ZOMO przeniosły się także na brzeski Rynek.

Według danych Komendy Wojewódzkiej MO zatrzymano łącznie 82 osoby. Wobec trzech zastosowano areszt tymczasowy, a przeciwko sześciu rozpoczęto dochodzenie w związku z ich udziałem w rozruchach. Wiele osób, nawet nie związanych z obroną wikarówki, zostało dotkliwie pobitych przez oddziały ZOMO.

K.Ł.

Wideorelacja z rekonstrukcji Wydarzeń Brzeskich

Wydrukuj stronę